آلومینیوم ایران

تاریخچه
امروزه تصور جهان بدون آلومینیوم، غیرممکن و ناشدنی است و به همین دلیل کشورهای مختلف
سرمایه گذاری کلانی برای دستیابی به این فلز استراتژیک کرده اند. سال 1886 را می توان سرآغاز پیشرفت صنعت آلومینیوم دانست. در صد سال گذشته تولید آلومینیوم در جهان بیش از چند تن نبوده است و این در حالی است که امروزه تولید این فلز به بیش از 50 میلیون تن بالغ گردیده است.
آلومینیوم ویژگی خاصی دارد که 5/7 درصد پوسته زمین را تشکیل می‌دهد. همچنین خواص دیگری از قبیل خوردگی هدایت الکتریکی، خاصیت جرقه‌نزدن، استحکام بالا، نسبی بودن، نسبت بالای ضایعات و غیره را دارد.
در ایران نیز اولین کارخانه تولید شمش آلومینیوم در سال 1351 در شهر اراک با ظرفیت 45 هزار تن در سال فعالیت خود را آغاز کرد و در مراحل تکمیلی پروژه در سال 1372 ظرفیت اسمی آن به 120 هزار تن در سال افزایش یافت.
پس از این پروژه، کارخانه آلومینیوم المهدی در 18 کیلومتری غرب شهر بندر عباس و 8 کیلومتری بندر شهید رجایی به مساحت 270 هکتار و با ظرفیت تولید 330 هزار تن شمش آلومینیوم در سال 1369 و در سه فاز تاسیس گردید.

1. مواد اولیه
پوسته زمین دارای 8 درصد سنگ های معدنی آلومینیوم دار است و این سومین عنصر از حیث فراوانی در سطح زمین است.
ماده اولیه برای تولید آلومینیوم ، پودر آلومینا است که به دلیل میل ترکیبی شدید با اکسیژن، به صورت آزاد در طبیعت یافت نمی شود. این ماده مهم به صورت سنگ بوکسیت وجود دارد که پس از برداشت صحیح و بهره برداری از معدن، از هر 4 کیلوگرم آن 2کیلوگرم پودر آلومینا به دست می آید و از هر 2 کیلوگرم پودر آلومینا با روش الکترولیز 1 کیلوگرم فلز آلومینیوم تولید می شود.
4کیلو بوکسیت 2 کیلوگرم پودر آلومینا 1کیلوگرم آلومینیوم

1.1 انواع بوکسیت :
• بوکسیت گیبسیتی : این نوع بوکسیت بهترین نوع بوکسیت می باشد که در مناطق حاره ای استوایی وجود دارد. بوکسیت کشورهای استرالیا و هند از این نوع است. 95 درصد از آلومینایی که تولید می شود مربوط به بوکسیت های گیبسیتی است.
• بوکسیت بوهمیتی : 2 تا 3 درصد آلومینای به دست آمده از این نوع بوکسیت است.
• بوکسیت دیاسپوری : مرغوبیت آن از دو نوع بالا کمتر است و برای تبدیل آن به آلومینا بایستی از دما و فشار بالا استفاده شود. 2 تا 3 درصد آلومینای به دست آمده نیز از این نوع است. بوکسیتی که در منطقه جاجرم وجود دارد از نوع دیاسپوری است.

مواد اساسی آلومینیوم در معادن قاره آفریقا 6/43 درصد، در آمریکا 6/22 درصد، در استرالیا 4 درصد و در اروپا 4/9 درصد و در آسیا بطور پراکندگی 4/1 درصد است و مهمترین پالایشگاه استخراج در آمریکا و استرالیا است که توانسته 50 درصد مصرفی را تولید و به بازار عرضه کنند.
در زمینه تولید آلومینا در ایران باید گفت کارخانه آلومینای جاجرم تنها کارخانه تولید کننده آلومینا در ایران است که برای استفاده از ذخایر بوکسیت جاجرم و با ظرفیت اسمی 280 هزار تن آلومینا در سال و برای مدت زمان 20 سال از خرداد ماه سال 1382 شروع به کار کرده است. تولید واقعی سال 1382 این کارخانه 103 هزار تن بوده است.
با توجه به اینکه ظرفیت دو کارخانه عمده تولید آلومینیوم در ایران در مجموع 230 هزار تن می باشد و از آنجا که برای هر تن آلومینیوم به 2 تن آلومینا نیاز است بنابراین در شرایط فعلی 460 هزار تن آلومینا در سال مورد نیاز است که ظرفیت فعلی تنها تولید کننده آلومینا در ایران یعنی شرکت آلومینای ایران ( جاجرم ) حدوداً 280 هزار تن است و به میزان 180 هزار تن واردات صورت می گیرد.
در زمینه ذخایر بوکسیت تاکنون حدود 20 میلیون تن در ایران اکتشاف صورت گرفته است و نوع آنها نیز بوکسیت دیاسپوری است. این ذخیره برای مدت 20 سال تولید آلومینا کفایت می کند.

لیست معادن بوکسیت ایران

نام معدن استان 250.000/1 100.000/1 وضعیت
بوکسیت صدر آباد یزد یزد
بوکسیت گوش کمر یزد
جاجرم خراسان جاجرم جاجرم
جمال الدین کهکیلویه و بویراحمد بهبهان
سنگتراش خراسان جاجرم جاجرم
قشلاق2 گلستان گرگان رامیان
کمر فیروزکوه تهران سمنان فیروزآباد
مغدون کهکیلویه و بویراحمد بهبهان دهدشت
نسوز بوکسیتی بیگلر قزوین کبودر آهنگ

نفلین و آلونیت جایگزینی برای بوکسیت
طرح بررسی امکان تولید آلومینا از منابع داخلی در سال 1361 با فعالیت جهت اکتشاف و مطالعه منابع تولید آلومینا از بوکسیت ، آلونیت و نفلین شروع شده است که محدودیت ذخایر بوکسیت مرغوب به عنوان اولین ماده معدنی به دلیل پایین بودن کیفیت و کمیت تولید باطله گل قرمز و ذخایر آلونیت به علت آلودگی شدید زیست محیطی مورد توجه قرار نگرفت لذا ذخایر عظیم کانسارهای نفلین سینیت در آذربایجان در راستای سیاست های توسعه صنعت آلومینیوم و تامین ماده اولیه مورد نیاز از منابع داخلی با همکاری یونیدو توسط مؤسسه وامی روسیه به انجام رسید که مطالعات مزبور حاکی از امکان پذیری تولید آلومینا داشت. وضعیت ذخایر بوکسیت ایران از نظر کیفیت و کمیت چندان مطلوب نیست.
2.3 مواد اولیه کمکی
برای تولید هر 8/2 کیلوگرم آلومینا به 1 کیلوگرم سود سوز آور نیاز است که در داخل کشور از پتروشیمی بندر امام تهیه می شود. همچنین فلوکولانت نیز از دیگر مواد کمکی است که از خارج وارد می شود. واد دیگر عبارتند از: آند کریولیت و آلومینیوم فلوراید
2.4 انرژی مورد نیاز
فلز آلومینیوم با روش الکترولیز شیمیایی، احیای کسید آلومینیوم ( آلومینا ) تولید می گردد. برای تولید هر کیلو آلومینیوم 18کیلو وات ساعت انرژی در کارخانه ایرالکو مصرف می شود و این مقدار در کارخانه المهدی 9/15 کیلو وات ساعت می باشد.
استاندارد جهانی برای انرژی مصرفی در تولید آلومینیوم 13 کیلووات ساعت برای هر کیلوگرم است. یعنی می‌توان تا 30 درصد مصرف انرژی را در این صنعت پایین آورد. این مقدار معادل 660 مگاوات ساعت در سال است و مبلغ آن با احتساب هرکیلووات ساعت برق، 15 تومان معادل 9900 میلیون تومان (13 میلیون دلار) در سال می‌باشد.
مصرف عمده آلومینیوم در ایران عمدتاً محدود به چهار بخش است :
1. ساخت ظروف آلومینیومی، صنایع غذایی و بسته بندی
2. پروفیل آلومینیوم جهت صنعت ساختمان
3. ورق و کابل آلومینیوم
4. صنعت ریخته گری جهت ساخت قطعات خودرو
بر اساس برآورد کارشناسان، مصرف سرانه آلومینیوم در ایران75/1 - 5/1 کیلوگرم است و این درحالی است که مصرف سرانه آلومینیوم در آمریکا 27 کیلوگرم و اروپا بین 17 تا 19 کیلوگرم ودرژاپن 21 کیلو گرم است. مقایسه مصرف آلومینیوم در کشورهای مختلف میزان توسعه یافتگی کشورها در این صنعت را به خوبی نشان می دهد به عنوان مثال مصرف سرانه آلومینیوم در ژاپن 21 کیلوگرم و در کره 11 کیلوگرم است و این درحالی است که این دو کشور به هیچ وجه تولید کننده آلومینیوم نیستند اما بزرگترین مصرف کننده آن درشرق آسیا محسوب می شوند. مصرف آلومینیوم در ایران بین 200 تا 250 هزار تن در سالهای اخیر بوده است.

مصارف جدید آلومینیوم
پیش‌بینی می‌شود که تا سال 2010 استفاده از آلومینیوم در صنعت اتومبیل‌سازی جهان به سه برابر افزایش یابد. از آنجا که آلومینیوم نیمی از وزن فولاد را دارد و در عین حال از مقاومت به خوردگی، قابلیت جذب انرژی و ارتعاش و قابلیت فرم‌پذیری بالاتری برخوردار است. حال آن‌که بازیافت آلومینیوم نیز بسیار ساده‌ترانجام می‌شود و هر کیلوگرم آلومینیوم جایگزین شده به جای مواد سنگین‌تر از تولید 20 کیلوگرم گاز Co2 جلوگیری می‌کند.
اگر آلومینیوم 10 درصد وزن خودرو را تشکیل دهد، سبب کاهش مصرف سوخت به میزان هشت درصد خواهد شد و به عبارت دیگر با همان مقدار سوخت می‌توان 5/2 مایل بیشتر حرکت کرد. وسیله نقلیه‌ای که سوخت کمتر مصرف کند، گاز کمتری را در محیط زیست‌ وارد می‌کند.
برای کاهش وزن وسایل نقلیه، دو استراتژی ساختن وسیله نقلیه کوچک‌تر و استفاده از مواد سبک‌تر برای جبران اضافه وزن در اولویت قرار دارد. کوچک کردن خودرو، نازک کردن بدنه، تو خالی کردن پروفیل‌های تشکیل‌دهنده و استفاده از آلومینیوم از راههای کاهش وزن خودروهاست.
استفاده از آلومینیوم سبب 50 درصد سبک‌تر شدن خودرو می‌شود. در آمریکا استفاده از آلومینیوم در سال 1947 از سه کیلوگرم به 120 کیلوگرم در سال 2000 رسیده است.

تولید جهانی
کشورهای چین، روسیه، کانادا، و آمریکا به ترتیب مقام اول تا چهارم را در تولید آلومینیوم در سطح جهان دارا می باشند. ایران با تولید حدود 180 هزار تن آلومینیم( 72/0درصد تولید جهانی ) در سطح جهان در رتبه 24 و در سطح منطقه پس از کشورهای امارات و بحرین در جایگاه سوم قرار دارد.
ظرفیت اسمی تولید سالانه آلومینیوم در جهان در سال 2003 حدود 27 میلیون تن و میزان تولید واقعی آن 25 میلیون تن بوده است که این مقدار در سال 2004 به 28.302 رسیده است.
رشد تولید آلومینیوم از سال 1980 به طور متوسط 2 درصد بوده است. بین سالهای 2002-2000 تولید آلومینیوم اولیه به طور متوسط حدود 3/3 درصد رشد داشته است، حال آنکه مصرف 2/2 درصد رشد کرده است. بیشترین رشد تولید را چین با رشد متوسط 2/14 درصد در طول سالهای 2002- 1993 داشته است. در سال 2002 چین حدود 16 درصد تولید جهانی آلومینیوم را در دست داشته است.

فرصت و تهدید
گرایش کشور¬های پیشرفته بدان سو است که آلومینیوم مورد نیاز خود را از کشورهای در حال توسعه‌ای همچون کشورهای عربی، هند، ایران و غیره تهیه کنند. این که صادرات آلومینیوم کشور، 20 درصد افزایش می‌یابد در همین راستا است.
9.1 فرصت ها
• تجربه 30 سال تولید آلومینیوم
• وجود معادن مواد اولیه برای تولید آلومینا در کشور ( بوکسیت، نفلین، آلونیت و ... )
• ظرفیت های خالی و پتانسیل موجود برای گسترش
• تقاضای روبه رشد داخلی و خارجی برای آلومینیوم در میان فلزات غیر آهنی، به ویژه در صنایع هوا فضا، دریایی، حمل و نقل جاده ای، صنایع نظامی، ساختمان، الکتریکی و الکترونیکی
• وجود بستر مناسب در دولت برای توسعه صنایع آلومینیوم اعم از بالادستی و پایین دستی
• انرژی مازاد و ارزان در کشور ( گاز، نفت، برق )
• بورس فلزات برای عرضه محصول به قیمت تعادلی

9.2 تهدیدات
• تعداد اندک کارخانجات صنایع بالا دست آلومینیومی در کشور
• جایگزینی پلاستیک و فولاد به جای آلومینیوم در مصارف مشابه به دلیل ارزانتر بودن آنها
• تکنولوژی برتر و تولید بالاتر رقبای جهانی به ویژه چین، هند و نیز شرکت های دوبال (آلومینیوم دوبی ) ، آلبا ( آلومینیوم بحرین ) در منطقه خلیج فارس که منجر به سهم بازار بیشتر برای رقبا می گردد.
• توسعه سریع کارخانجات آلومینیومی در کشورهای چین، هند و نیز برنامه های توسعه صنعت آلومینیوم در عربستان، قطر، عمان، کویت ( رقبای بالقوه )
• محدودیت تولید آلومینا در کشور ( فقط کارخانه جاجرم با تولید حدود 100 هزار تن )
• محدودیت عرضه بوکسیت و پودر آلومینا در سطح جهان و رشد بی رویه قیمت ها به ویژه آلومینا
• استقبال محدود بخش خصوصی از سرمایه گذاری در صنعت آلومینیوم
• آلودگی های زیست محیطی و فشارهای سازمان حفاظت از محیط زیست
طرح های تولید آلومینیوم در حال بررسی

طرح های در حال بررسی و مطالعه
نام طرح مجری هدف طرح
تولید آلومینیوم در جنوب بخش خصوصی سالانه 500 هزار تن
تولید آلومینیوم در خراسان بخش خصوصی سالانه 110 هزار تن
تولید آلومینیوم در آذربایجان بخش خصوصی سالانه 110 هزار تن
سوئیتینگ آلومینای جاجرم ایرالکو افزایش ظرفیت آلومینا از 280 به 500 هزار تن
تولید آلومینا در جنوب ایرالکو سالانه 1.5 میلیون تن
احداث واحد پترولیوم کک ایرالکو سالنه 450 هزار تن
افزایش ظرفیت تاسیسات بندر امام ایرالکو

شرکت آلومینیوم ایران به عنوان اولین تولید کننده شمشهای آلومینیوم در ایران ,در زمینی به مساخت 232 هکتار در کیلومتر 5 جاده اراک-تهران واقع گردیده است.موضوع تاسیس کارخانه ایرالکو در سال 1346 به تصویب هیات دولت رسید و اقدامات مر بوط به نصب تاسیسات و ساختمان از سال 1348 آغز گردید و در سال 1351 با دو خط تولید و ظرفیت 45000 تن در سال موزد بهره برداری قرار گرفت.

شرکت ایرالکو در زمینی به مساحت 224 هکتار در کیلومتر 6 جاده اراک –تهران در همسایگی کارخانه های هپکو وآذرآب واقع گردیده است. اولین و تنها شرکت تولید کننده آلومینیوم در کشور بوده و انواع شمشهای مورد نیاز صنعت آلومینیوم کشور را تأمین می نماید.

تاریخچه توسعه کارخانه به چهار دوره تقسیم می شود :

اول: از سال 1351 تا سال 1357 تحت مالکیت آمریکا و پاکستان و با مدیریت آمریکایی با دو خط تولید و ظرفیت 45 هزار تن در سال.

دوم: از سال 1357 تا سال 1367 دوران تغییر مدیریت و جنگ تحمیلی: در این دوران به لحاظ مسائل استراتژیک و با اهمیت جنگی تمامی کارکنان در سنگر تولید در ساخت آلیاژهای نظامی جهاد می نمودند که در این جهاد مقدس 37 نفر در بمباران هوایی سال 1365 در جبهه تولید و 15 تن در جبهه های جنگ ۀ جمعا 52 نفر به درجه والای شهادت رسیدند.

سوم: از سال 1367 تا کنون که پس از پایان جنگ با افزودن سه خط تولید ظرفیت اسمی کالرخانه به 120 هزار تن در سال رسیده است و ایرالکو موفق به دریافت گواهینامه مدیریت کیفیت در تولید شمش آلومینیوم در کشور گردیده است .

چهارم:سال 1379 طرح نوسازی ایرالکو با تصویب هیئت منتخب دولت قرار گرفته و به تصویب شورای عالی اقتصاد رسید ۀ بر همین اساس مراحل انتخاب فناوری پیشرفته آغاز شد و در نهایت مهنجر به برگزاری مناقصه بین المللی شد و در ساغل 1381 عملیات طرح نوسازی ایرالکو آغازگردید
_________________

مواد اولیه مورد نیاز ایرالکو
در زمینه تولید آلومینا در ایران باید گفت کارخانه آلومینای جاجرم تنها کارخانه تولید کننده آلومینا در ایران است که برای استفاده از ذخایر بوکسیت جاجرم و با ظرفیت اسمی 280 هزار تن آلومینا در سال و برای مدت زمان 20 سال از خرداد ماه سال 1382 شروع به کار کرده است. تولید واقعی سال 1382 این کارخانه 103 هزار تن بوده است.
با توجه به اینکه ظرفیت دو کارخانه عمده تولید آلومینیوم در ایران در مجموع 230 هزار تن می باشد و از آنجا که برای هر تن آلومینیوم به 2 تن آلومینا نیاز است بنابراین در شرایط فعلی 460 هزار تن آلومینا در سال مورد نیاز است که ظرفیت فعلی تنها تولید کننده آلومینا در ایران یعنی شرکت آلومینای ایران ( جاجرم ) حدوداً 280 هزار تن است و به میزان 180 هزار تن واردات صورت می گیرد. ( این امار سال 83 می باشد )
در زمینه ذخایر بوکسیت تاکنون حدود 20 میلیون تن در ایران اکتشاف صورت گرفته است و نوع آنها نیز بوکسیت دیاسپوری است. این ذخیره برای مدت 20 سال تولید آلومینا کفایت می کند

مواد اولیه کمکی
برای تولید هر 8/2 کیلوگرم آلومینا به 1 کیلوگرم سود سوز آور نیاز است که در داخل کشور از پتروشیمی بندر امام تهیه می شود. همچنین فلوکولانت نیز از دیگر مواد کمکی است که از خارج وارد می شود. واد دیگر عبارتند از: آند کریولیت و آلومینیوم فلوراید

اما یکی از عوامل مهم در تعیین قیمت تمام شده که وزن زیادی هم دارد مصرف انرژی است. توجه کنید :
فلز آلومینیوم با روش الکترولیز شیمیایی، احیای کسید آلومینیوم ( آلومینا ) تولید می گردد. برای تولید هر کیلو آلومینیوم 18کیلو وات ساعت انرژی در کارخانه ایرالکو مصرف می شود و این مقدار در کارخانه المهدی 9/15 کیلو وات ساعت می باشد.
استاندارد جهانی برای انرژی مصرفی در تولید آلومینیوم 13 کیلووات ساعت برای هر کیلوگرم است. یعنی می‌توان تا 30 درصد مصرف انرژی را در این صنعت پایین آورد. این مقدار معادل 660 مگاوات ساعت در سال است و مبلغ آن با احتساب هرکیلووات ساعت برق، 15 تومان معادل 9900 میلیون تومان (13 میلیون دلار) در سال می‌باشد.
_________________

بررسی وضعیت صنعت آلومینیوم در ایران

در حال حاضر ۲ واحد تولید آلومینیوم اولیه در کشور فعالیت دارند که ایرالکو و آلومینیوم المهدی هستند. ظرفیت تولید این دو واحد به ترتیب ۱۲۰ و ۱۱۰ هزار تن بوده و در مجموع ۲۳۰ هزار تن در کل کشور است. مجموع تولید آلومینیوم اولیه در کشور در سال ۸۴، حدود ۲۱۸ هزار تن بوده است که در سال ۸۵ به حدود ۲۰۵ هزار تن تغییر کرده است. بر اساس موازنه تولید، واردات و صادرات، مصرف ظاهری آلومینیوم کشور در سال ۸۴ حدود ۲۲۹ هزار تن بوده است. مقدار واردات و صادرات در سال مزبور به ترتیب حدود ۱۴۲ و ۱۳۲هزار تن بوده است. ماده اصلی برای تولید آلومینیوم اولیه، آلومینا است که واحد آلومینا جاجرم با ظرفیت حدود ۱۶۰ هزار تن، بخشی از آلومینای مورد نیاز کشور را که حدود ۴۶۰ هزار تن است تامین می کند. مقدار تولید آلومینا در سال ۸۴ حدود ۱۳۰ هزار تن یعنی کمتر از ۳۰ درصد نیاز کشور بوده است. مقدار تولید آلومینا در سال ۸۵ به حدود ۱۶۸هزار تن افزایش یافته که حدود ۳۶درصد نیاز کشور را تامین می کند.اما برای بررسی چگونگی وضعیت آلومینیوم در ایران، ناگزیر از مقایسه با سایر کشورهای جهان هستیم. می دانیم که آلومینیوم محصولی انرژی بر و در واقع حساس به انرژی است. از این لحاظ می توان گفت صنعت آلومینیوم اولیه در جایگاه نخست صنایع انرژی بر قرار دارد و حساسیت آن به انرژی چه بسا از حساسیت به مواد اولیه هم بیشتر باشد، به همین دلیل هم هست که مناطقی از جهان که از ویژگی تجمع و فراوانی یا نسبتاً ارزان تر بودن بهای انرژی برخوردار باشند، به قطب های جدید تولید آلومینیوم اولیه در جهان تبدیل شده یا در حال تبدیل هستند. به علت اینکه ایران نیز این ویژگی را دارد، لذا انتظار تبدیل شدن کشور به یکی از مراکز اصلی تولید آلومینیوم در منطقه بسیار بجا است ولی از آنجا که در سال های اخیر سهم جهانی تولید آلومینیوم اولیه حدود حداکثر ۷/۰ درصد بوده است، می باید به سرعت به سمت توسعه و رشد بیشتر صنعت آلومینیوم اولیه در کشور حرکت کرد. قطعاً ۲۳۰ هزار تن فعلی کشور، شاخص مناسبی به خصوص در مقایسه با ظرفیت کشورهای بحرین و امارات و تولید ۳۱ میلیون تنی آلومینیوم در جهان نیست. در برنامه چهارم توسعه سیاست افزایش سریع تولید آلومینیوم اولیه مدنظر قرار گرفته و می بایست به اهداف مورد نظر دست یابیم.

● اهداف و برنامه ها
بر اساس سند راهبرد توسعه صنعتی و نیز طرح جامع آلومینیوم کشور، برای دستیابی به موقعیت و جایگاه نسبتاً مناسب در منطقه، برای افزایش ظرفیت آلومینیوم اولیه هدف گذاری کمی شده است. مجموع هدف گذاری در انتهای برنامه چهارم (سال ۸۸)، ظرفیت یک میلیون تن است. از این مقدار ۶۹۰هزار تن با عاملیت یا مشارکت ایمیدرو و ۳۱۰ هزار تن توسط بخش خصوصی محقق خواهد شد. لازم به ذکر است که ۶۹۰ هزار تن بدون احتساب خط قدیم (فعلی) ایرالکو به ظرفیت ۱۲۰ هزار تن در نظر گرفته شده که در واقع فقط شامل خط ۱۱۰ هزار تنی المهدی است یعنی ایمیدو می بایست به تنهایی با مشارکت بخش خصوصی، ۵۸۰ هزار تن ظرفیت جدید ایجاد کند.

● دلایل عقب ماندگی ایران
بدیهی است کشورهای بحرین و امارات با توجه به ماهیت صنعت آلومینیوم و ویژگی های این دو کشور، از فرصت ها و موقعیت خود، در خصوص توسعه ظرفیت تولید آلومینیوم اولیه استفاده مناسب کرده اند، اما به نظر می رسد دلایل مختلفی برای عقب ماندگی صنعت تولید آلومینیوم اولیه در ایران وجود دارد که شاید مهمترین آن نبود یک راهبرد و استراتژی مشخص و نیز تاخیر در تهیه طرح جامع آلومینیوم باشد. دلایل دیگری نیز می تواند باشد که در صورت تدوین به موقع راهبرد و طرح جامع آلومینیوم قابل مطالعه و حل و بحث در آنجا بودند که اهم آنها عبارتند از؛
۱- سایه افکندن و سیطره معادن و صنایع تولید فولاد و مس در کشور و پرداختن به این دو صنعت و در واقع پرداختن و غفلت از صنعت آلومینیوم در مجموعه کشور.
۲- نبودن ذخایر و معادن قابل توجه بوکسیت با گرید متالوژی و مشخصات مناسب در کشور.
۳- عدم اطمینان از تامین پایدار مواد اولیه صنعت آلومینیوم از منابع خارجی.
۴- مهیا نبودن زمینه ها و بسترمناسب برای سرمایه گذاری بخش خصوصی و خارجی .
۵- نبود زیرساخت های مناسب به خصوص انرژی و نیروگاه های مورد نیاز و قطعی برق در کارخانه المهدی در موقع بروز مشکل برق در استان هرمزگان.
۶- طولانی شدن و بروز مشکلات در راه اندازی طرح آلومینای جاجرم.
● علت کاهش ۵ درصدی تولید آلومینیوم
متوقف شدن تولید برخی از دیگ ها یا سلول های احیای خط قدیم (فعلی) ایرالکو به خاطر مشکلات محیطی و نیز قطع برق در کارخانه های آلومینیوم المهدی.
● تاخیر در پروژه اراک
بر اساس تصمیم اتخاذ شده در دوره وزارت قبل، خط جدید ایرالکو قرار است با استفاده از منابع و درآمدهای داخلی ایرالکو تامین اعتبار شود. در آن زمان آلومینا ۲۵۰ دلار بر تن بود، اما در زمان گشایش L/C تا زمان effective شدن آن حدود ۱۶ ماه طول کشید که به علت سیر مراحل ترک تشریفات مناقصه و سایر مراحل اداری و بانکی بود. در انتهای این مدت، قیمت آلومینا به ۵۰۰ دلار بر تن می رسد و ایرالکو قادر به ادامه طرح نمی شود ولی پس از دیدار مقام وزارت از ایرالکو و دستور ایشان برای حل مشکل، ایمیدرو با تقبل هزینه طرح ادامه آن را ممکن می سازد و از دی ماه ۸۴ تاکنون طرح سیر عادی خود را طی کرده است.
● توسعه صنعت و امکانات ایران
همانطور که قبلاً هم عنوان شد، مجموع افزایش ظرفیت توسط ایمیدرو ۸۵۰ هزار تن و بخش خصوصی ۳۱۰ هزار تن، مجموعاً ۸۹۰ هزار تن است، مقدار سرمایه گذاری مورد نیاز و وضعیت هر کدام از طرح ها به این صورت است؛

۱- طرح جدید ایرالکو با ظرفیت ۱۱۰ هزار تن به حدود ۲۰۰ میلیون دلار سرمایه گذاری ارزی و حدود ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری ریالی نیاز دارد که قرار است از طریق وام خارجی و منابع داخلی تامین شود. این طرح تاکنون حدود ۵۵ درصد پیشرفت فیزیکی داشته و از مجموع ۲۱۰ دیگ آن، ۷۰ دیگ آن نصب شده و آماده راه اندازی است که بنا بر اظهارات مسوولان در اردیبهشت راه اندازی خواهد شد.
۲- طرح تولید آلومینیوم هرمزآل با ظرفیت ۱۴۷هزار تن به ۳۸۳ میلیون دلار سرمایه گذاری ارزی و ۱۰۹ میلیارد تومان سرمایه گذاری ریالی نیاز دارد که از طریق وام خارجی، وام داخلی و منابع داخلی تامین می شود. این طرح در حال اجرا بوده و حدود ۱۱تا ۱۲درصد پیشرفت فیزیکی داشته است.
۳- طرح تولید آلومینیوم جنوب با ظرفیت ۲۷۶ هزار تن به ۹۶۱ میلیون دلار سرمایه ارزی نیاز دارد که از طریق وام خارجی و آورده سهامداران تامین می شود. این طرح با مشارکت ایمیدرو (۴۹سهام) و شرکت سرمایه گذاری بانک صادرات (۵۱ سهام) در مرحله گشایش اعتبار و شروع اجرایی است.
۴- ۴۷ هزار تن ظرفیت از طریق بهینه سازی و افزایش بهره وری خطوط تولید قابل افزایش است.
۵- طرح آلومینیوم پارس هنزا واقع در کرمان که ۱۰۰/۰ آن متعلق به بخش خصوصی است با ظرفیت ۳۱۰ هزار تن به ۱۴/۱ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد که در حال پیگیری و مراحل مقدماتی کار است.
۶- افزایش تولید آلومینای جاجرم از ۱۶۰ هزار تن فعلی به ۲۵۰ هزار تن (ظرفیت اسمی) که از منابع داخلی تامین می شود.
۷- طرح آلومینای خلیج فارس با ظرفیت تولید
۲۵/۱ میلیون تن آلومینا از بوکسیت وارداتی (قابل افزایش تا ۶۵/۱ میلیون تن) به ۸۸۶ میلیون دلار سرمایه گذاری خارجی نیاز دارد که از طریق وام خارجی و منابع داخلی قابل تامین است.
۸- طرح تولید آلومینا از نفلین سینیت سراب با ظرفیت تولید سالانه ۲۰۰هزار تن آلومینا که به ۳۵۴ میلیون دلار سرمایه گذاری ارزی و ۹۰ میلیارد تومان سرمایه گذاری ریالی نیاز دارد و از طریق وام خارجی، منابع داخلی و منابع عمومی تامین خواهد شد.
مجموع سرمایه گذاری های فوق بالغ بر ۲۵/۴ میلیارد دلار می شود.
● جایگاه بخش خصوصی
به واسطه اظهار علاقه بخش خصوصی می توان گفت که خوشبختانه بخش خصوصی توانمند در این زمینه در کشور وجود دارد و همانطور که قبلاً نیز مطرح شد بخش خصوصی اجرای یک طرح ۳۱۰ هزار تنی را متقبل شده است، به هر حال شرایط برای ورود بخش خصوصی به این عرصه فراهم است
_________________