طرح های توسعه عامل تعیین کننده نسبت قیمت به درآمد

سرمایه، آرزو علی مدد: نسبت قیمت به عایدی یا همان P/E عددی است که می تواند نشانگر رشد یا افول سودآوری یک شرکت در سال های آینده باشد. معمولاً شرکت هایی که پتانسیل رشد خوبی دارند با P/Eهای بالا و آنهایی که هیچ طرح توسعه ای را در پیش ندارند با P/E پایین در بازار سرمایه حضور دارند البته تحلیلگران بر این باورند که نسبت P/E می تواند تنها راهنمایی در تحلیل باشد و نمی توان صرفاً با تکیه بر آن سرمایه گذاری کرد. تعیین P/E به عوامل مختلفی بستگی دارد، بنابراین متوسط این نرخ در سال های مختلف متفاوت است که در حال حاضر این نرخ در بورس ایران حدود 6 است.

- P/E 5/7 واحدی امیرحسین ارضا یکی از تحلیلگران بازار سرمایه معتقد است روش های مختلفی برای ارزشیابی سهام وجود دارد و صرفاً تکیه بر P/E چندان مطلوب نیست. وی در توضیح چگونگی ارزشیابی سهام در بورس گفت: «ما در ابتدا باید شرایط اقتصادی و سیاسی یک کشور را بررسی کنیم. سپس به سراغ صنایع مختلف رفته و ببینیم تهدیدها و فرصت های موجود در آن چیست و سپس به ارزشیابی سهام مطلوب مان در آن صنعت بپردازیم. از سوی دیگر توجه به شرایط بازار، عرضه و تقاضا و رفتار معامله گران نیز در انتخاب نوع سهام و زمان خرید یا فروش آن موثر است.» وی سپس با اشاره به اینکه P/E تنها معیار تحلیل بازار محسوب نمی شود، اظهار کرد: «ما دو نوع P/E داریم؛ یکی واقعی است که از تقسیم قیمت بر سود حاصل می شود و دیگری، نظری است که عوامل مختلفی در تعیین آن موثر است. در حقیقت درصد تقسیم سود، نرخ بازده مورد انتظار و نرخ رشد سودآوری شرکت در آینده عواملی هستند که در تعیین نرخ P/E نظری موثرند.» این تحلیلگر بازار سرمایه رابطه درصد تقسیم سود سالانه شرکت ها را با نرخ P/E، مستقیم ارزیابی کرد و گفت: «در حال حاضر درصد تقسیم سود در دنیا بسیار شفاف و مشخص است اما ما در ایران از سیاست مشخصی پیروی نمی کنیم. البته شاید بتوان گفت اکثر شرکت ها حدود 80 درصد از سود خود را تقسیم می کنند. در این خصوص می توان گفت هر چه درصد تقسیم سود بالاتر باشد، نسبت P/E نیز بالاتر خواهد بود.» امیرحسین ارضا در توضیح رابطه نرخ بازده مورد انتظار و P/E این چنین توضیح داد: «بهترین نرخ بازده مورد انتظار از مجموع نرخ بدون ریسک و صرف ریسک سهامداران تشکیل می شود. از آنجایی که نرخ بدون ریسک در کشور ما معمولاً همان نرخ سود اوراق مشارکت است، می توان برای آن نرخ 15/5 درصد را در نظر گرفت. حال اگر فرض کنیم صرف ریسک سهامداران در بورس نیز حدود پنج درصد است، به 20/5 درصد می رسیم. البته این نرخ نیز در شرکت های مختلف متفاوت است چرا که صرف ریسک سهامداران بر اساس سرمایه گذاری در صنایع پرریسک یا کم ریسک مختلف خواهد بود. اما شاید در نظر گرفتن عدد 20 تا 21 درصد برای بازار ما منطقی باشد. به این ترتیب می توان اذعان داشت هرچه نرخ بازده مورد انتظار افزایش یابد، P/E کاهش می یابد.»این تحلیلگر بازار سرمایه با عنوان این مطلب که نرخ رشد سودآوری به عنوان عاملی موثر در تعیین P/E در شرکت های مختلف متفاوت است، اظهار کرد: «معمولاً عدد نرخ رشد اقتصادی را برای این رشد در بازار در نظر می گیرند. نرخ رشد اقتصادی سال جاری ایران حدود 6/7 درصد بوده است. به این ترتیب اگر نرخ رشد سودآوری را 6/5 درصد، نرخ تقسیم سود را 80 درصد و نرخ بازده مورد انتظار را 20 درصد در نظر بگیریم، P/E متوسط بازار رقمی حدود 5/7 درصد خواهد بود.»وی در پایان خاطرنشان کرد: «P/E موزون بازار در اوایل سال 83 که بازار پس از آن رو به افول گذاشت حدود 9/8 یعنی 3/5 واحد بالاتر از متوسط P/E امروز بوده است البته باید نرخ رشد اقتصادی، نرخ بازده و... آن زمان را نیز در نظر گرفت اما به طور کلی به نظر می رسد P/E کنونی عدد خارج از محدوده ای نیست و با مقایسه آن با P/E سال 83 شاید بتوان گفت عدد مطلوبی به شمار می آید.» - تعیین P/E بر مبنای آینده شرکت زینت مرادی نیا مدیرعامل کارگزاری رشد پایدار با اشاره به اینکه P/E تنها یک شاخص کلی است، گفت:«اگر شرکتی پتانسیل رشد نداشته باشد و طرح توسعه ای را برای آینده در نظر نگرفته باشد، سودی را برای اجرای پروژه هایش ذخیره نمی کند بنابراین آنچه به عنوان سود کسب کرده بین سهامداران تقسیم می کند. در چنین شرایطی می توان گفت P/E مناسب برای چنین شرکت هایی باید کمی بالاتر از سود بانکی یعنی حدود پنج باشد.» وی سپس ادامه داد: «اما اگر شرکت، طرح و برنامه های خاصی را پیش رو داشته باشد و بتوان چشم انداز روشنی برای رشد سودش متصور شد نسبت P/Eاش نیز بالا می رود. زیرا این شرکت باید بخشی از سود را به منظور اجرای طرح های توسعه کنار بگذارد، در چنین شرایطی حتی می توان P/E 10 یا 20 را نیز برای این شرکت ها در نظر گرفت.» مدیرعامل کارگزاری رشد پایدار به تاثیر چشم انداز صنعت در میزان P/E اشاره کرد و توضیح داد: «علاوه بر بررسی آینده سود هر شرکت، بررسی افق صنعتی که در آن قرار دارد نیز از اهمیت وافری برخوردار است چرا که اگر صنعتی روبه افول باشد، نمی توان انتظار رشد سودآوری در شرکت های موجود در آن صنعت را داشت. به این ترتیب شاید بتوان برای برخی از شرکت ها P/E سه را نیز در نظر گرفت.» وی در پایان خاطرنشان کرد: «در برخی از کشورها که نرخ رشد اقتصادی بالایی دارند P/Eهای شرکت ها نیز اعداد بالایی است چرا که رشد اقتصاد کشور حاصل رشد سودآوری شرکت های آن است و این دو از یکدیگر جدا نیستند اما به طور کلی P/E تنها یک شاخص است و نباید برای سرمایه گذاری صرفاً به آن اتکا کرد.